پایان نامه مقایسه مبانی فکری و سنت شعری رودکی و نیما یوشیج

سالهاست که نام رودکی پیوسته با عنوان پدر شعر فارسی و نام نیما یوشیج (علی اسفندیاری) با عنوان پدر شعر نو فارسی همراه بوده است و گاه خواننده بدون آنکه علت واقعی این وجه تسمیه را بداند آن را به خاطر سپرده و بارها ذکر نموده است.

شاعران بزرگواری که هر کدام در اعتلای فرهنگ و ادب غنی ایرانی بسیار کوشیده اند و تأثیرگذار بوده اند و هر کدام تحولات بسیار عظیمی را در زمانه و عصر خویش حاصل کرده اند.

افراد بسیاری نیز در معرفی آنان و توضیح و گزارش آثارشان گام نهاده اند.

در این تحقیق کوشیده شده است تا بین مبانی فکری و سنت شعری این دو شاعر، مقایسه ای انجام دهم و در ضمن به علل و دلایلی که باعث شده است از میان خیل عظیم شاعران و گویندگان فارسی از دیرباز تاکنون این دو را به عنوان پدران شعر فارسی برگزیده اند، اشاره نمایم.

به نظر محقق برای یک مقایسه ی اصولی و صحیح، نخست باید به بررسی و شناخت جزئیات مطالب مورد قیاس پرداخت و سپس نتیجه گیری نمود. البته قابل ذکر است که اگر بخواهیم یک مقایسه ی نسبتا اصولی انجام دهیم؛ باید با توجه به آنکه تعداد ابیات بر جای مانده از این دو شاعر بسیار از لحاظ کمیت با هم اختلاف دارند و چون تعداد ابیات بر جای مانده از رودکی کمتر از هزار بیت است ولی در مورد نیما یوشیج این تعداد چندین برابر می باشد؛ لذا به ذکر پاره ای از آنها می پردازیم تا بدین وسیله یک توازن تقریبا منطقی بین شمار ابیات این دو شاعر از لحاظ ارزیابی برقرار گردد.

عقاید و افکار رودکی

در تذکره ها آورده اند که ابوعبدالله جعفربن محمد رودکی، در رودک سمرقند چشم به جهان گشود و در موسیقی او را مهارتی عظیم بود و بربط را نیکو نواختی و دارای هوش و قریحه ای بالا بود و در هشت سالگی قرآن به تمامت بیاموخت و …

اما آنچه در این جا مورد نظر است، بررسی عقاید و افکار رودکی است که تنها آنها را با بررسی اشعار بر جای مانده از وی می توان تشخیص داد.

1) عقاید و افکار حکیمانه و اندرزگویی:

یکی از ویژگیهای اشعار رودکی که از عقیده و فکر وی نشأت می گیرد ممتاز بودن اشعار وی به افکار حکیمانه و پند و اندرزگویی می باشد.

احتمالاً اعتقاد رودکی به تشیع، هنگامی که نصربن احمد سامانی به خلیفه فاطمی گرایید، آشکارتر شده است.

اکنون معلوم می شود که وقتی از رودکی نقل می شود که اندر جهان به کس مگرو جز به فاطمی تعبیر شاعر علاوه بر آن که بازتاب عقیده خود اوست، تأثیر از گرایش قوی جامعه وی و دستگاه سامانی در برهه ای از تاریخ آن سلسله دارد...

عقاید و افکار نیما یوشیج

1) مهربانی و دلسوز بودن:

با کمی توجه در آثار و اشعار نیما می توان به افکار و اندیشه های وی پی برد. نیما مردی دلسوز و با دلی رقیق بود که حتی حاضر بود به خاطر منافع دیگران متحمل سختی های زیادی هم بشود. نیما خود بهتر این مطلب را بیان می دارد: من با همه مهربان هستم. نوع انسان را دوست دارم زیرا که برای اوست که کاری می کنم. برای اوست که زحمت می کشم، اما حق را بیش از همه کس و همه چیز دوست دارم.

او تمام سختی های زندگیش را با زبان زیبایی در اشعارش ذکر می کند، مانند: شعر قصه رنگ پرده که در حقیقت در آن شاعر داستان دردناک زندگانی خود را باز گفته است و این قصه رنگ پریده خون سرد که سر به سر عشق است و ناکامی و درد؛ نخستین اثر منظوم او است و خودش نوشته که من پیش از آن شعری در دست ندارم.

این اثر متعلق به سال 1299 اوست که یکسال بعد انتشار یافته است. زمانی که هنوز نیما یوشی امضاء می کرده است. این مثنوی نزدیک به پانصد بیت دارد و در بحر معروف مثنوی است. از سر و روی آن پیداست که تمرین اولیه شاعری جوان است. نیما در این قصه مشق شاعری می کند. جای پای مولانا هم در وزن و هم در معنی این قصه پیدا است. در آن از درد هجران، از غم دوران و ناپایداری زمانه سخن رفته است. ...