پروژه اثر آموزش مهارتهای ارتباطی در افزایش سلامت روانشناختی دانش آموزان

از آنجا که اغلب پژوهش ها بر تأثیر مثبت آموزش مهارت های ارتباطی در ایجاد رفتارهای مثبت و سالم، و کنترل رفتارهای منفی تأکید دارند، این تحقیق در صدد یافتن پاسخ این سؤالات است:

1) آیا آموزش مهارت های ارتباطی در سلامت روانشناختی دانش آموزانی که مشکلات روانشناختی دارند، می تواند اثر بخش باشد تا در صورت لزوم مشاوران مدارس بتوانند به عنوان یکی از شیوه های اصلاح و کنترل رفتار، مورد استفاده قرار دهند؟

2) آیا آموزش مهارتهای ارتباطی در اصلاح شیوه مقابله افراد با تعارضهای ارتباطی تأثیر دارند؟

3) آیا آموزش مهارتهای ارتباطی در اصلاح شیوه حل مساله افراد تأثیر دارد؟

4) آیا آموزش مهارت های ارتباطی منجر به افزایش جرأت مندی و ابراز وجود در افراد می شود؟

5) آیا مقطع تحصیلی دانش آموزان در اثر بخشی آموزش مهارت ها تأثیر دارد؟

آنچه پایان نامه حاضر را مهم و قابل توجه می کند، پرداختن به مؤلفه هایی است که در افزایش سلامت روانشناختی نوجوانان تأثیر می کند، پرداختن به مؤلفه هایی است که در افزایش سلامت روانشناختی نوجوانان تأ ثیر دارند. هر چند که آموزش مهارتهای زندگی برای حفظ سلامت روانشناختی افراد در همه سطوح تحصیلی مورد تأکید است، اما با تو جه به ویژگی های رشدی نوجوانان و مسائل و مشکلات یش روی آنان، آموزش این مهارت ها در این دوره سنی اهمیت مضاعف دارد. گرایش به گروه های دوستی و همسالان، تضاد فکری با بزرگسلان بخصوص والدین، تمایل به استقلال و... از خصیصه های رفتاری دوره ی نوجوانی است و این ویژگی ها منجر به کاهش آستانه مقاومت این افراد شده و آسیب پذیری آنها را افزایش می دهد. بنابراین در چنین شرایطی افزایش قدرت سازگاری و بالا بردن ظرفیت های مقابله ای فردی و اجتماعی از طریق آموزش مهارت های ارتباطی و بین از ضروریات است.

همچنین تأثیر آموزش مهارتهای زندگی به صورت کلی از جنبه های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است، اما اثر بخشی مهارتهای ارتباطی و بین فردی، به عنوان یکی از زیر مجموعه های مهارت های زندگی، کمتر مورد پژوهش و ارزیابی قرار گرفته است.

اهمیت دیگر این پژوهش توجه به میزان اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی در کنترل و درمان اختلالات روانشناختی است، در اغلب پژوهش های انجام یافته به تأثیر آموزش مهارتهای در پیشگیری از اختلالات روانشناختی (پیشگیری اولیه) پرداخته شده است و اثر بخشی آموزش مهارت ها در کنترل اختلالات روانی کمتر مورد قرار گرفته است، این پژوهش به اثر بخشی آموزش مهارت های ارتباطی در دانش آموزان با مشکلات روانشناختی پرداخته است.

1-4- اهداف پژوهش

1-4-1- هدف کلی : هدف کلی هدف کلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش مهارتهای ارتباطی در افزایش سلامت روانشناختی دانش آموزان مراجعه کننده به مشاورین مدارس است.

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

متغیرها و مفاهیم مرتبط با آنها، در این پژوهش به شرح ذیل می باشد.

سلامت روانشناختی

-تعریف مفهومی : بعدی از مفهوم سلامت است و به معنی ادارک مثبت فرد از رویدادها و شرایط زندگی است که در اثر عوامل درونی (مانند شخصیت) و عوامل بیرونی (مانند تأثیرات محیطی) چنین ادراکی حاصل می شود. همچنبن سلامت روانشناختی یک پدیده ی چند بعدی است و دارای خصصیه های عاطفه، شناخت، رفتار، خود پنداشت و روابط بین شخصی می باشد.

- تعریف عملیاتی: در این پژوهش سلامت روانشناختی عبارت از نمره ای است که فرد در آزمون SCL-90-R به دست می آورد.

شیوه های حل مساله

- تعریف مفهومی : مهارت حل مساله به فرایندی شناختی - رفتاری ابتکاری فرد اطلاق می شود که به وسیله ی آن فرد می خواهد راهبرهای مؤثر و سازگارانه مقابله ای برای مشکلات روزمره را تعیین، کشف با ابداع کند. مهارت های حل مساله، مؤلفه هایی همچون توانایی برخورد با مسائل، استفاده از مراحل حل مساله، شناسایی راه حل های گوناگون هنگام مواجهه با مشکل و انتخاب مؤثرترین راه حل، گردآوری اطلاعات و ارزیابی و تحلیل آن ها ودر نهایت حل مشکل را در بر می گیرد.

- تعریف عملیاتی : در این پژوهش شیوه حل مساله عبارت است از نمره ای که فرد در مقیاس شیوه ی حل مساله کسیدی و لانگ به دست می آورد.

شیوه های حل تعارض بین فردی

- تعریف مفهومی : شیوه حل تعارض رفتارهایی است که شخص به هنگام مواجه شدن با یک موقعیت تعارضی از خود نشان می دهد تا بتواند بر آن موقعیت غلبه کند.

این شیوه ها عبارتند از عبارتند از شیوه ی اجتنابی، مهربانانه، مصالحه گرانه، سلطه گرانه و همراهانه. شیوه های حل تعارض، نشانگر دو بعد توجه به خود و توجه به دیگران و یا دو بعد رابطه سالم و رابطه نا سالم می باشد.

- تعریف عملیاتی : در این پژوهش، شیوه حل تعارض بین نمره ای است که فرد در مقیاس نسخه دوم شیوه مقابله رحیم به دست می آورد.

مهارت جرأت ورزی

- تعریف عملیاتی : ابراز وجود، شیوه ای از ابراز نیازها، خواسته ها و احساسات است که به معنای به رسمیت شناختن حقوق خود در عین احترام گذاشتن به حقوق دیگران می باشد، و جرأتمند بودن به معنای برقرار کردن ارتباط به شیوه ای غیر منفعلانه و غیر پرخاشگرانه است. مؤلفه های این مهارت عبارتند از: ابراز وجود، نه گفتن به درخواست های نا معقول دیگران، حفظ استقلال در بین دوستان، تقاضای تغییر رفتارهای نامطلوب از دیگران، ابراز عقاید متفاوت، پذیرش کاستی خود، آغاز و ادامه ی تعاملات با دیگران، ابراز احساسات مثبت.

- تعریف عملیاتی : در این پژوهش مهارت جرأت ورزی نمره ای است که فرد از طریق مقیاس جرأتمندی جرابک به دست می آورد.